| |

කාල් මාක්ස් සහ පාර්මෙනිඩීස්..!

-තරිඳු මෙන්ඩිස්

පාර්මේනීඩීස් කියන්නේ පැවැත්ම සහ චින්තනය එකිනෙකට බැඳී පවතින බව විශ්වාස කළ දාර්ශනිකයෙක්. ඔහු පැවැත්ම එකක් ලෙසත්, වෙනස්වීම් මිත්‍යාවක් ලෙසත් සැලකුවා. මාක්ස් විසින් පාර්මේනීඩීස්ගේ මෙම අදහස් විවේචනය කරන්නේ, පැවැත්මේ භෞතික ස්වභාවය සහ එහි වෙනස්වීම් පිළිබඳව අවධාරණය කරමින්.මාක්ස්ගේ භෞතිකවාදය පදනම් වන්නේ ලෝකය භෞතික ද්‍රව්‍ය වලින් සැදුම්ලද එකක් ලෙසයි. ඔහු විශ්වාස කළේ සිතීමේ හැකියාව ඇතුළු සියලුම සංසිද්ධි පැහැදිලි කළ හැක්කේ භෞතික ක්‍රියාවලීන් මගින් බවයි. මාක්ස් මෙම සම්බන්ධය දකින්නේ භෞතික පැවැත්ම (ආර්ථිකය, නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය වැනි) සිතුවිලි සහ අදහස් තීරණය කරන ආකාරය ලෙසයි. එනම්, සමාජයේ ආර්ථික ක්‍රමය එහි සාමාජිකයන්ගේ සිතුවිලි සහ අදහස් කෙරෙහි බලපානවා.එකයි මාක්ස්ගේ “ප්‍රාග්ධනය” යනු ආර්ථිකය පිටුපස ඇති සමාජීය සම්බන්ධතා හෙළිදරව් කරන විවේචනාත්මක මෙවලමක් ලෙසයි පැහැදිලි කර ගත හැක්කේ.

https://kadaptha.wordpress.com/wp-content/uploads/2016/01/030720150049490109017_2.jpg,https://miro.medium.com/v2/resize:fit:640/1*-laI1JcwuiG7sXzKuAKfDw.jpeg

භාණ්ඩයක් යනු කුමක්ද?මාක්ස්ට අනුව, භාණ්ඩයක් කියන්නේ වෙළෙඳපොළේ හුවමාරු කිරීම සඳහා නිෂ්පාදනය කරන ලද දෙයක්. මේක ජංගම දුරකථනයක් වගේ භෞතික දෙයක් වෙන්න පුළුවන්, නැත්නම් සේවාවක් වෙන්නත් පුළුවන් (උදා: කොණ්ඩා කැපීම). භාණ්ඩයකට ප්‍රයෝජ්‍ය  වටිනාකමක් තියෙනවා. ඒ කියන්නේ යම් අවශ්‍යතාවයක් සපුරාලීමේ හැකියාව (දුරකථනයක් මගින් සන්නිවේදනය කිරීමේ හැකියාව වගේ). ඒ වගේම භාණ්ඩයකට හුවමාරු වටිනාකමක් තියෙනවා  ඒ කියන්නේ වෙනත් භාණ්ඩයක් සමග හුවමාරු කරගැනීමේ හැකියාව.භාණ්ඩයේ “අද්භූත ගුණය” (Fetishism) නැතිනම් “අර්චනය”මාක්ස් තර්ක කරන්නේ භාණ්ඩයක් වෙළෙඳපොළේ පෙනී සිටින විට, එහි “අද්භූත ගුණය”ක්‌ හටගන්නා බවයි. මෙතනදී “අද්භූත ගුණය”ක්‌ කියන්නේ භාණ්ඩය තුළ පවතින යම් අද්භූත බලයක්, නැත්නම් අමුතු ආකර්ෂණයක්. ජංගම දුරකථනයක් උදාහරණයක් ලෙස ගත්තොත්, අපි එහි තාක්ෂණික හැකියාවන්, මෝස්තරය වැනි දේවල් අගය කරනවා. රත්තරන් වගේ දේවල් වලදී අපි එහි දීප්තිය, කල්පැවැත්ම වගේ දේවල් අගය කරනවා.

නමුත් මාක්ස් කියන විදියට මේ “අගය” තීරණය වෙන්නේ භාණ්ඩයේ භෞතික ගුණාංග වලින් විතරක් නෙවෙයි. වටිනාකම හැදෙන්නේ කොහොමද?මාක්ස් පවසන්නේ භාණ්ඩයක වටිනාකම තීරණය වන්නේ, එය නිෂ්පාදනය කිරීමට වැය වන සමාජීය වශයෙන් අවශ්‍ය ශ්‍රමය මගින් බවයි. මෙතනදි ශ්‍රමය කියන්නේ කම්කරුවන්ගේ කාලය, කුසලතා සහ ශ්‍රම බලයයි. නමුත් මේක සරල ගණිතමය සම්බන්ධයක් නෙවෙයි. භාණ්ඩයක් නිෂ්පාදනය කිරීමට සාමාන්‍යයෙන් කොපමණ කාලයක් ගත වෙනවාද යන්න මෙයින් අදහස් කෙරෙනවා. තාක්ෂණය දියුණු වෙනකොට මේ කාලය අඩු වෙන්න පුළුවන්. භාණ්ඩයක වටිනාකම තීරණය වන්නේ, එය නිෂ්පාදනය කිරීමේදී සිදුවන සමාජ සම්බන්ධතා අනුවයි. කම්කරුවන්, නිෂ්පාදකයින්, වෙළෙන්දන් සහ පාරිභෝගිකයන් අතර ඇති සම්බන්ධතා මෙයට ඇතුළත් වෙනවා.  භාණ්ඩයක් වෙළෙඳපොළේදී හුවමාරු වන විට, එහි වටිනාකම ස්වාධීන දෙයක් ලෙස පෙනෙන්න පටන් ගන්නවා. අපි හිතන්නේ භාණ්ඩවලටම තමන්ගේම වටිනාකමක් තියෙනවා කියලා. මේක මාක්ස් හඳුන්වන්නේ භාණ්ඩ අර්චනය ලෙසයි. භාණ්ඩයක් කියන්නේ වෙළඳපොලේ හුවමාරු වෙන දෙයක්.  භාණ්ඩයක වටිනාකම තීරණය වෙන්නේ සමාජීය වශයෙන් අවශ්‍ය ශ්‍රමයෙන්.  භාණ්ඩ අර්චනය නිසා, භාණ්ඩවල වටිනාකම ඒවායේ නිෂ්පාදනයේදී ඇතිවන සමාජ සම්බන්ධතා වලින් වෙන්වී ස්වාධීනව පෙනෙන්න පටන් ගන්නවා.

Heraclitus and Parmenides.

image source-https://cdn.thecollector.com/wp-content/uploads/2022/06/parmenides-bust-school-of-athens-raphael.jpg

පාර්මේනීඩීස්ගේ දර්ශනයේ මූලික හරය වන්නේ කරුණු දෙකක් මත පදනම් වීමයි. චින්තනය සහ පැවැත්ම සමානයි. පාර්මේනීඩීස් විශ්වාස කළේ සිතිය හැකි දේ පැවතිය යුතු බවයි. ඔහුට අනුව, අපි සිතන දේ සැබවින්ම පවතින දෙයක් විය යුතුයි. අපිට සිතන්න බැරි දෙයක් ඇත්තටම පවතින්නේ නැහැ.  පැවැත්ම එකක් පමණි. ඔහු විශ්වාස කළේ ලෝකයේ පවතින සියල්ල එකම එක දෙයක් බවත්, වෙනස්වීම්, බෙදීම් යනු මිත්‍යාවක් බවත්ය.මාක්ස්වාදීන් මෙම ප්‍රත්‍යක්ෂයන් විවේචනය කරන්නේ මෙහෙමයි.  සිතීම සහ පැවැත්ම අතර සම්බන්ධය.මාක්ස්වාදීන් පවසන්නේ සිතීම සහ පැවැත්ම අතර සම්බන්ධය ඉතා සංකීර්ණ බවයි. ඔවුන් විශ්වාස කරන්නේ සිතීම පැවැත්මෙන් (භෞතික ලෝකයෙන්) බලපෑමට ලක්වන බවයි. එනම්, සමාජයේ භෞතික තත්ත්වයන් (ආර්ථිකය, නිෂ්පාදනය, තාක්ෂණය) මිනිසුන්ගේ සිතුවිලි, අදහස් සහ විශ්වාසයන් කෙරෙහි බලපෑම් කරනවා. පාර්මේනීඩීස්ගේ අදහසට අනුව සිතීම සහ පැවැත්ම සමානයි කියන එක හරියටම නිවැරදි නැහැ.   මාක්ස්වාදීන් විශ්වාස කරන්නේ ලෝකය නිරන්තරයෙන් වෙනස් වෙනවා කියලයි. ඔවුන්ට අනුව, සමාජය තුළ පන්ති අතර ගැටුම්, තාක්‍ෂණික දියුණුව වැනි දේ නිසා වෙනස්වීම් සිදුවෙනවා. පාර්මේනීඩීස්ගේ පැවැත්මේ ඒකීයභාවය පිළිබඳ අදහස මගින් මෙම වෙනස්වීම් නිවැරදිව පැහැදිලි කළ නොහැකියි. මාක්ස්වාදීන් යනු භෞතිකවාදීන්. ඔවුන් විශ්වාස කරන්නේ ලෝකය මූලික වශයෙන් භෞතික බවයි. ඔවුන් සිතන්නේ, සිතුවිලි, අදහස් වැනි දේවල් පවා භෞතික ක්‍රියාවලීන්ගේ ප්‍රතිඵල බවයි.සරලව කිව්වොත්,පාර්මේනීඩීස් පැවසුවේ “සිතන දේ පවතී” සහ “පැවැත්ම එකකි.”  මාක්ස්වාදීන් පවසන්නේ සිතීම පැවැත්මෙන් බලපෑමට ලක්වන බවත්, ලෝකය නිරන්තරයෙන් වෙනස් වන බවත්ය. ඔවුන්ට අනුව සිතීම සහ පැවැත්ම සමාන වීම සහ පැවැත්ම එකක් වීම නිවැරදි ලෙස ලෝකය විස්තර කිරීමට ප්‍රමාණවත් නැහැ.

“යමක් ගැන සිතිය හැකි නම්, එය පවතී” සහ “පැවැත්ම ඒකීය හා නොවෙනස් වේ.” ඒ අනුව, දෙවියන් පිළිබඳව සිතිය හැකි බැවින්, පාර්මේනීයානුවාදයට අනුව දෙවියන් පවතී. ඒ වගේම ගණිතමය සත්‍යයන් (උදා: 2+2=4) සදාකාලිකවම පවතී. මාක්ස්ගේ විවේචනය වන්නේ මෙය සමාජ යථාර්ථයට අදාළ නොවන බවයි. සමාජයේදී “සිතීම” සහ “පැවැත්ම” බොහෝ විට නොගැලපේ.මාක්ස්ගේ තර්කනය තවදුරටත් පැහැදිලි කරන්නේ නම්, මාක්ස්වාදීන් පවසන්නේ සමාජය තුළ මිනිසුන්ගේ සිතුවිලි, විශ්වාසයන් සහ අදහස් ඔවුන්ගේ පැවැත්මෙන් (භෞතික තත්ත්වයන්, සමාජ සම්බන්ධතා, ආර්ථික තත්ත්වයන්) බලපෑමට ලක්වන බවයි. උදාහරණයක් ලෙස, ධනවාදී සමාජයක සේවකයන්ගේ සිතුවිලි සහ ධනපතියන්ගේ සිතුවිලි එකිනෙකට වෙනස් විය හැකියි. ඔවුන්ගේ පැවැත්මේ තත්ත්වයන් (රැකියාව, දේපළ හිමිකම) නිසා ඔවුන්ගේ සිතුවිලි වෙනස් වෙනවා.  මාක්ස්වාදීන් පවසන්නේ සමාජයේ පවතින ඇතැම් සිතුවිලි, විශ්වාසයන් සහ අදහස් (උදා: ආගමික විශ්වාසයන්, ජාතිවාදය, ආදිය) යථාර්ථය නිවැරදිව නිරූපණය නොකරන බවයි. මේවා සමාජයේ පවතින බල ව්‍යුහයන් සහ ආර්ථික ක්‍රමයන් ආරක්ෂා කිරීමට උපකාරී වන “මිත්‍යාවන්” ලෙස ඔවුන් සලකනවා. පාර්මේනීයානු දර්ශනය මගින් මෙම මිත්‍යාවන් හඳුනාගැනීමට අපහසු වෙනවා. සමාජය නිරන්තරයෙන් වෙනස් වෙනවා. මාක්ස්වාදීන් පවසන්නේ සමාජයේ පවතින ආර්ථික ක්‍රමය, තාක්ෂණය, බල ව්‍යුහයන් වැනි දේ වෙනස් වන විට, මිනිසුන්ගේ සිතුවිලි, විශ්වාසයන් සහ අදහස් ද වෙනස් වන බවයි. පාර්මේනීයානු දර්ශනය මෙම වෙනස්වීම් සැලකිල්ලට නොගන්නා අතර ස්ථිර වූ පැවැත්මක් ගැන කතා කිරීම නිසා එය සමාජ යථාර්ථය තේරුම් ගැනීමට උපකාරී වන්නේ නැහැ.

 භාණ්ඩයක පැවැත්ම තීරණය වන්නේ එහි භෞතික ගුණාංග (රන්, බර, හැඩය, වර්ණය) පමණක් නොවේ. එහි සිතීම, එනම් සමාජය විසින් ආරෝපණය කරන ලද “වටිනාකම” ද වැදගත් වෙනවා. රත්තරන්වල බර සහ පැහැය තිබුණත්, සමාජය විසින් එයට වටිනාකමක් ආරෝපණය නොකරන්නේ නම්, එය භාණ්ඩයක් ලෙස වෙළෙඳපොළේදී හුවමාරු වන්නේ නැහැ. මෙහිදී “සිතීම” (වටිනාකම) සහ “පැවැත්ම” (භෞතික ගුණාංග) අතර පරතරයක් තියෙනවා. ධනවාදයේදී මෙම පරතරය තවත් විශාල වෙනවා. ධනවාදය තුළ භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය සහ හුවමාරුව මුදල් මත පදනම් වෙනවා. භාණ්ඩයක වටිනාකම තීරණය වන්නේ හුවමාරු වටිනාකමෙන්, එනම් එය මුදල් බවට පරිවර්තනය කිරීමේ හැකියාව මතයි. මේ නිසා, භාණ්ඩවල භෞතික ගුණාංගවලට වඩා “වටිනාකම” (මුදල්) කෙරෙහි අවධානය යොමු වෙනවා. කම්කරුවන්ගේ ශ්‍රමය සූරාකෑම, අලෙවිකරණය, වෙළඳ දැන්වීම් වැනි දේ මගින් භාණ්ඩවලට කෘතිම වටිනාකමක් ආරෝපණය කිරීම ධනවාදයේදී බහුලව සිදුවෙනවා.භාණ්ඩවලට ඇති “අද්භූත ගුණය” (Fetishism) නිසා, ඒවායේ වටිනාකම ඒවායේ නිෂ්පාදනයේදී සිදුවන සමාජ සම්බන්ධතාවලින් වෙන්වී ස්වාධීනව පෙනෙන්න පටන් ගන්නවා. මිනිසුන් භාණ්ඩවලට ඇති ආකර්ෂණය නිසා ඒවා මිලදී ගැනීමට පෙළඹෙනවා. ධනවාදය තුළ මෙම අර්චනය තවත් තීව්‍ර වෙනවා.භාණ්ඩයක පැවැත්ම එහි භෞතික ගුණාංගවලට පමණක් සීමා නොවන අතර, එහි “සිතීම” (වටිනාකම) ද වැදගත් වෙනවා.  ධනවාදය තුළ “සිතීම” සහ “පැවැත්ම” අතර පරතරය වැඩි වෙනවා. භාණ්ඩවලට කෘතිම වටිනාකමක් ආරෝපණය කිරීම, භාණ්ඩ අර්චනය වැනි දේ ඊට හේතු වෙනවා.  මෙමගින්, සමාජ යථාර්ථය පිළිබඳව පාර්මේනීයානු දර්ශනයේ ස්ථාවරය ප්‍රමාණවත් නොවන බව පෙනෙනවා.

  කම්කරුවකුගේ සැබෑ පැවැත්ම කියන්නේ ඔහුගේ ශ්‍රමය, ජීවන තත්ත්වය, සමාජ තත්ත්වය සහ ඔහු මුහුණ දෙන අභියෝගයන්ය. නමුත් ධනවාදී ක්‍රමය තුළ, කම්කරුවාගේ පැවැත්ම බොහෝවිට ආර්ථිකමය වශයෙන් “වැටුප් ලබන සේවකයකු” ලෙස පමණක් සීමා වෙනවා.  ධනවාදී ආර්ථික න්‍යායන් බොහෝවිට කම්කරුවන් දකින්නේ නිෂ්පාදන සාධකයක් ලෙසයි. කම්කරුවන්ගේ සැබෑ අවශ්‍යතා, අත්දැකීම් සහ අරගල මෙම න්‍යායන් මගින් නොසලකා හැරිය හැකියි. මේකෙන් සිද්ධ වෙන්නේ සැබෑ සමාජ ගැටලු (අසමානතා, පරාරෝපණය) යටපත් වීමයි. ධනවාදය තුළ ධනය බෙදීයාමේ විශාල අසමානතා ඇති වෙනවා. කම්කරුවන්ට ලැබෙන්නේ ඔවුන්ගේ ශ්‍රමයට සාපේක්ෂව අඩු වැටුපක්. කම්කරුවන් තම ශ්‍රමය, නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය සහ සමස්තයක් ලෙස සමාජයෙන් ඈත් වෙනවා. ඔවුන්ගේ වැඩ කටයුතු අර්ථ විරහිත වන අතර, ඔවුන්ට තමන්ගේ ජීවිතය පාලනය කිරීමේ හැකියාව අහිමි වෙනවා.කම්කරුවකුගේ සැබෑ පැවැත්ම ආර්ථික න්‍යායන් මගින් වැටුප් ලබන සේවකයකු ලෙස පමණක් දැකීමෙන් සමාජයේ පවතින අසමානතා සහ පරාරෝපණය වැනි සැබෑ සමාජ ගැටළු යටපත් වෙනවා.  භාණ්ඩ අර්චනය තුළින් සැබෑ වටිනාකම ඉක්මවා ගිය අගයන් බිහිවන ආකාරයයි.

 ධනවාදී මනෝභාවය කියන්නේ ධනවාදී සමාජය තුළ පවතින සිතුවිලි, අදහස්, විශ්වාසයන් සහ වටිනාකම් සමූහයයි. මෙහිදී ලාභය, තරඟය, පාරිභෝගිකත්වය වැනි දේවලට වැදගත්කම දෙනවා. මේ මනෝභාවය නිසා සමාජයේ යථාර්ථය විකෘති වීමට පුළුවන්. ධනවාදී මනෝභාවය මගින් බොහෝවිට යටපත් කරනු ලබන්නේ සැබෑ පැවැත්මයි. මෙයට ඇතුළත් වන්නේ,

  කම්කරුවන්ගේ අඩු වැටුප්. කම්කරුවන්ගේ ශ්‍රමය සූරාකෑමෙන් ලාභය උපයාගැනීමයි. ලාභය උපයාගැනීම සඳහා ළමයින්ව පතල්වල සහ කර්මාන්තශාලාවල යොදවා ගැනීම. නිෂ්පාදනය, පරිභෝජනය සහ අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම නිසා සිදුවන පරිසර දූෂණය. ධනවාදී මනෝභාවය තුළ භාණ්ඩවලට අතිශයින්ම වැදගත්කමක් ලැබෙනවා. වෙළඳ දැන්වීම්, අලෙවිකරණය වැනි දේ මගින් භාණ්ඩවලට කෘතිම වටිනාකමක් ආරෝපණය කරනවා. මිනිසුන් භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමට පෙළඹෙනවා. මෙම වටිනාකම බොහෝවිට සැබෑ පැවැත්මෙන් (කම්කරුවන්ගේ දුක්විඳීම, පරිසර විනාශය) වසන් කරනවා.  ධනවාදය විසින් ඇති කරන සමාජ-පාරිසරික විනාශය සැබෑ පැවැත්මේ කොටසක්. නමුත් ධනවාදී මනෝභාවය තුළ මෙය නොසලකා හැරීමට හෝ අවතක්සේරු කිරීමට ලක්වීමට ඉඩ තිබෙනවා. ධනවාදී මනෝභාවය “සිතීම” (වටිනාකමේ මායාව) මත රඳා පවතින නිසා “පැවැත්ම” (සමාජ-පාරිසරික විනාශය) බොහෝවිට නොසලකා හරිනවා. මේ නිසා සැබෑ සමාජ ගැටලු, අසමානතා, පරිසර විනාශය වැනි දේ තාවකාලිකව හෝ යටපත් වෙනවා.ධනවාදී මනෝභාවය සැබෑ පැවැත්ම යටපත් කරමින් “වටිනාකමේ මායාවක්” නිර්මාණය කරනවා. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, සමාජ-පාරිසරික විනාශය, කම්කරුවන්ගේ දුක්විඳීම වැනි සැබෑ ගැටලු නොසලකා හැරීමට හෝ අවතක්සේරු කිරීමට ලක් වෙනවා.

https://bookstech.in/cdn/shop/files/WhatsAppImage2024-10-01at4.40.48PM.jpg?v=1727942880

 මාක්ස් විශ්වාස කළේ සමාජයේ “සිතීම” (අදහස්, න්‍යායන්, ආගමික විශ්වාස) සහ “පැවැත්ම” (ආර්ථික ක්‍රියාදාම, නිෂ්පාදන ක්‍රම, සමාජ සම්බන්ධතා) අතර සම්බන්ධයක් පවතින බවයි. “පැවැත්ම” “සිතීම” කෙරෙහි බලපාන බවත්, “සිතීම” මගින් “පැවැත්ම” සාධාරණීකරණය කළ හැකි බවත් ඔහු පැවසුවා. නමුත් මෙම දෙක අතර පරතරයක් පවතිනවා.  මාක්ස්ගේ දර්ශනයේ ප්‍රධාන කාර්යය වන්නේ මෙම පරතරය හෙළිදරව් කිරීමයි. එනම්, සමාජයේ පවතින අදහස්, න්‍යායන්, ආගමික විශ්වාසයන් සහ ඒවායේ සැබෑ සමාජ-ආර්ථික පදනම අතර සම්බන්ධය පෙන්වා දීමයි. මාක්ස් විශ්වාස කළේ, සමාජයේ සැබෑ ස්වභාවය අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා මෙම පරතරය හඳුනාගත යුතු බවයි. මාක්ස් දර්ශනය ස්ථිර සත්‍යයක් ලෙස ඉදිරිපත් කිරීමට උත්සාහ කළේ නැහැ. ඔහු විශ්වාස කළේ සමාජය නිරන්තරයෙන් වෙනස් වන දෙයක් බවයි.

එම නිසා දර්ශනයද නිරන්තරයෙන් වෙනස් විය යුතුයි. මාක්ස්ගේ අරමුණ වුණේ සමාජය වෙනස් කිරීම සඳහා අවශ්‍ය වන විවේචනාත්මක අවබෝධයක් ලබා දීමයි. ධනවාදී සමාජයක, කම්කරුවන් සහ ධනපතියන් අතර පවතින සම්බන්ධතාවය සලකා බලන්න. ධනවාදී මනෝභාවය තුළ, ධනපතියන් ධනය රැස් කරන්නේ ඔවුන්ගේ දක්ෂතාවය සහ වෙහෙස මහන්සිය නිසා බවත්, කම්කරුවන්ට යහපත් වැටුප් සහ සේවා කොන්දේසි ලැබෙන බවත් අදහසක් ගොඩනැගිය හැකියි. නමුත් මාක්ස්ගේ විග්‍රහයට අනුව, කම්කරුවන්ගේ ශ්‍රමය සූරාකෑමෙන් ධනපතියන් ලාභය ලබන අතර, සමාජයේ අසමානතා පවතිනවා. මෙහිදී, “සිතීම” (ධනවාදී මනෝභාවය) සහ “පැවැත්ම” (සමාජ-ආර්ථික යථාර්ථය) අතර පරතරය හෙළිදරව් වෙනවා.මාක්ස්ගේ දර්ශනයේ හරය වන්නේ “සිතීම” සහ “පැවැත්ම” අතර පරතරය හඳුනා ගැනීමයි. දර්ශනයේ කාර්යය වන්නේ එම පරතරය හෙළිදරව් කිරීම මිස, ස්ථිර සත්‍යයක් ලෙස යමක් නිරූපණය කිරීම නොවේ.

පාර්මේනීයානු දර්ශනය සත්‍යය ස්ථිර, සර්වකාලීන සහ විශ්වීය ලෙස සලකනවා. එහිදී “සිතීම” සහ “පැවැත්ම” අතර පරතරය නොසලකා හරිනවා. පාර්මේනීඩීස් විශ්වාස කළේ සත්‍යය එකම එකක් බවත්, වෙනස්වීම් මිත්‍යාවක් බවත්ය.මාක්ස්ගේ දර්ශනය පවසන්නේ සත්‍යය සමාජය තුළ නිරන්තරයෙන් වෙනස් වන ඓතිහාසික සහ ආර්ථික සබඳතා මත රඳා පවතින බවයි. සත්‍යය ස්ථිර එකක් නොව, කාලයත් සමඟ වෙනස් වන එකක් ලෙස මාක්ස් සැලකුවා. “සිතීම” සහ “පැවැත්ම” අතර පරතරය හඳුනාගෙන, එමගින් සමාජය වෙනස් කිරීමේ හැකියාව ලබා දීම ඔහුගේ අරමුණ වුණා. ඇල්ෆ්‍රඩ් සොන්-රෙතෙල්, මාක්ස්ගේ දර්ශනය පිළිබඳව ගැඹුරින් අධ්‍යයනය කළ දාර්ශනිකයෙක්. ඔහුගේ ප්‍රධාන අනාවරණය වුණේ මාක්ස්ගේ විවේචනාත්මක විග්‍රහය තුළින්, ධනවාදී සමාජයේ “සිතීම” (මිථ්‍යාදෘෂ්ටික අදහස්) සහ “පැවැත්ම” (ආර්ථික ක්‍රියාදාම) අතර සම්බන්ධය හෙළිදරව් කිරීමයි. සොන්-රෙතෙල්, මාක්ස්ගේ භාණ්ඩ අර්චනය පිළිබඳ සංකල්පය භාවිතා කරමින්, ධනවාදයේ පවතින මිථ්‍යාදෘෂ්ටික ස්වභාවය පැහැදිලි කළා.පාර්මේනීයානු දර්ශනය සත්‍යය ස්ථිර ලෙස සලකන අතර, “සිතීම-පැවැත්ම” අතර පරතරය නොසලකා හරිනවා. ඊට වෙනස්ව, මාක්ස්ගේ දර්ශනය සත්‍යය සමාජය තුළ වෙනස් වන ඓතිහාසික සහ ආර්ථික සබඳතා මත රඳා පවතින බව පවසනවා. ඇල්ෆ්‍රඩ් සොන්-රෙතෙල් මාක්ස්ගේ දර්ශනය විග්‍රහ කරමින්, ධනවාදයේ මිථ්‍යාදෘෂ්ටික ස්වභාවය හෙළි කළා.

ආර්ථිකය දියුණු වන විට, වෙළඳාම, නිෂ්පාදනය සහ පරිපාලනය සඳහා නව ක්‍රම අවශ්‍ය වෙනවා. මෙම අවශ්‍යතා නිසා ගණිතය, තර්කනය සහ දර්ශනය වැනි චින්තන ක්‍රම බිහිවීමට සහ වර්ධනය වීමට අවශ්‍ය පසුබිම සැකසුණා.පුරාණ සමාජවල වෙළඳාම දියුණු වීමත් සමඟ ගණිතය වැදගත් වුණා.

  වෙළඳාම් කිරීම සඳහා භාණ්ඩ මැනීමට, ගණන් කිරීමට, මිල ගණනය කිරීමට සහ හුවමාරු අනුපාත තීරණය කිරීමට ගණිතය අවශ්‍ය වුණා.  බර මැනීම සඳහා ඒකක සහ ක්‍රමවේදයන් අවශ්‍ය වුණා.  පොලී ගණනය කිරීම, ණය දීමේ සහ ණය ගැනීමේ ක්‍රියාවලියේදී ගණිතමය දැනුම අත්‍යවශ්‍ය වුණා.   ගණිතය වර්ධනය වීම තර්කනයට සහ දර්ශනයට ද බලපෑවා. තර්කනය සහ දර්ශනය, ගණිතමය සංකල්ප සහ ක්‍රමවේදයන් භාවිතා කරමින්, විශ්ලේෂණාත්මකව සිතීමට සහ තර්ක කිරීමට මිනිසුන්ට උපකාර කළා.ආර්ථිකයේ අවශ්‍යතා නිසා, ගණිතය, තර්කනය සහ දර්ශනය වැනි “උසස් චින්තන ක්‍රම” බිහිවී වර්ධනය වුණා. විශේෂයෙන්ම, පුරාණ සමාජවල වෙළඳාම, බර මැනීම, සහ පොලී ගණනය කිරීම වැනි කටයුතු සඳහා ගණිතමය දැනුම අත්‍යවශ්‍ය වුණා.

  වෙළඳාමේදී භාණ්ඩ හුවමාරු කරගැනීම සඳහා භාණ්ඩවල වටිනාකම මැනීමට සහ සංසන්දනය කිරීමට සිදුවුණා.  “වී කිලෝ 10 = රන් කිලෝ 1” වැනි හුවමාරු ක්‍රම මගින් භාණ්ඩ අතර “සමානතාවය” ඇති කළා.  මේ ක්‍රියාවලියේදී පහත ගණිතමය සංකල්ප බිහිවුණා,

  සංඛ්‍යා,භාණ්ඩ ගණන් කිරීම සඳහා (1, 2, 3…)  සමාන ලකුණ,(=) භාණ්ඩවල වටිනාකම සමාන බව දැක්වීමට.  මිනුම් ඒකක,බර මැනීමට (කිලෝ, රාත්තල්), පරිමාව මැනීමට (ලීටර්, ගැලුම්) වැනි මිනුම් ඒකක. දර්ශනයේ බිහිවීම සහ ආර්ථිකය

  වෙළඳාමේදී නිවැරදි තීරණ ගැනීම සඳහා තර්කනය අවශ්‍ය වුණා. වෙළෙන්දන්ට භාණ්ඩවල වටිනාකම නිවැරදිව තක්සේරු කිරීමට, ලාභදායී ලෙස වෙළඳාම් කිරීමට සහ තරඟකරුවන් සමඟ කටයුතු කිරීමට තර්කනය උපකාරී වුණා.  මෙම තර්කනමය අවශ්‍යතාවය දර්ශනය බිහිවීමට සහ දියුණු වීමට මග පෑවා. දර්ශනය මගින් ප්‍රශ්න විමසා, තර්ක කරමින්, දැනුම ලබාගැනීමට උත්සාහ කළා.වෙළඳාමේදී භාණ්ඩ හුවමාරු කරගැනීමේදී, සංඛ්‍යා, සමාන ලකුණ සහ මිනුම් ඒකක වැනි ගණිතමය සංකල්ප බිහිවුණා.  වෙළඳාමේදී නිවැරදි තීරණ ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය වූ තර්කනය දර්ශනයට මග පෑවා.

වෙළඳාමේදී ඇති වූ ගණිතමය හා තර්කනමය රටා දර්ශනයට බලපෑවා.  මෙම තාර්කික රටා ප්ලේටෝ සහ ඇරිස්ටෝටල් වැනි දාර්ශනිකයන්ගේ චින්තනයට බලපෑවා. ඔවුන් තර්කනය, තර්ක ශාස්ත්‍රය (logic) සහ දැනුම ලබාගැනීමේ ක්‍රමවේදයන් (methodology) පිළිබඳව ගැඹුරින් අධ්‍යයනය කළා. ධනවාදය සහ චින්තනය පවා වෙළඳ භාණ්ඩ බවට පත්වෙනවා. කම්කරුවන්ගේ කාලය ශ්‍රමයක් ලෙස සලකා එයට මුදල් ගෙවනවා.  අධ්‍යාපනය පුද්ගලික ආයෝජනයක් ලෙස සලකා, එයින් අනාගතයේදී ආදායමක් උපයා ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙන් කටයුතු කරනවා. කලාව වෙළඳපොළේදී මිලදී ගත හැකි භාණ්ඩයක් බවට පත්වෙනවා.  මෙම තත්ත්වය අපගේ චින්තනයට බලපානවා. අපි සෑම දෙයක්ම මුදල්මය වටිනාකමකින් මනිනවා.  වෙළඳාමෙන් බිහිවූ තර්කන රටා දර්ශනයට බලපෑ අතර, ප්ලේටෝ සහ ඇරිස්ටෝටල් වැනි දාර්ශනිකයන්ගේ චින්තනයට දායක වුණා.  ධනවාදී සමාජය තුළ සෑම දෙයක්ම වෙළඳ භාණ්ඩයක් ලෙස සැලකීමෙන් අපගේ චින්තනයට බලපෑමක් ඇති වෙනවා.

Alfred Son-Rethel

image source-https://rikowski.wordpress.com/wp-content/uploads/2013/07/alfred-sohn-rethel-2.jpg

සොන්-රෙතෙල්ගේ වැදගත් ප්‍රශ්නය මෙහෙමයි.”ගණිතයේ සමීකරණ හා දර්ශනයේ අමරණීය සත්‍ය පවා ආර්ථික හුවමාරුවේ ඓතිහාසික නිපැයුම් ද? එසේ නම්, අපගේ ‘පරිපූර්ණ ඥානය’ යනු ආර්ථික අවශ්‍යතාවලින් බැඳුණු මානව නිර්මාණයක් විනා දෙවියන්ගේ ත්‍යාගයක් නොවේ නේද?”මේ ප්‍රශ්නයේ අදහස තවදුරටත් පැහැදිලි කරගමු.සොන්-රෙතෙල් ප්‍රශ්න කරන්නේ ගණිතමය සමීකරණ සහ දර්ශනයේ පවතින අමරණීය සත්‍යයන් පවා ආර්ථික හුවමාරුවේ ඓතිහාසික ප්‍රතිඵලද යන්නයි. සාමාන්‍යයෙන් අපි හිතන්නේ ගණිතය සහ දර්ශනය විශ්වීය සත්‍යයන් වන බවයි. සොන්-රෙතෙල් මෙම ප්‍රශ්නය මගින් ඇඟවීමට උත්සාහ කරන්නේ ගණිතය, තර්කනය සහ දර්ශනය වැනි චින්තන ක්‍රමවලට ආර්ථික හුවමාරුව බලපෑ බවයි.  සොන්-රෙතෙල් අහන්නේ අප සතු ‘පරිපූර්ණ ඥානය’ (ගණිතය, දර්ශනය, තර්කනය) ආර්ථික අවශ්‍යතාවලින් බැඳුණු මානව නිර්මාණයක්ද යන්නයි. එනම්, මිනිසුන්ගේ ආර්ථික අවශ්‍යතා නිසා බිහිවූ දැනුමක්ද? සාම්ප්‍රදායිකව, දැනුම දෙවියන් විසින් ලබා දුන් දෙයක් ලෙස සැලකෙනවා. සොන්-රෙතෙල් මෙම අදහස ප්‍රතික්ෂේප කරනවා. ඔහු පවසන්නේ දැනුම මිනිසා විසින් නිර්මාණය කරන ලද්දක් බවයි.සොන්-රෙතෙල්ගේ ප්‍රශ්නය මගින් ගණිතය, දර්ශනය වැනි ක්ෂේත්‍රයන්හි පවතින සත්‍යයන් ආර්ථික හුවමාරුවේ ප්‍රතිඵලයක්ද, නැතහොත් ඒවා මිනිසාගේ ආර්ථික අවශ්‍යතාවලින් බැඳුණු නිර්මාණද යන්න විමසා සිටිනවා. ඔහුගේ මතය වන්නේ දැනුම යනු ආර්ථික අවශ්‍යතාවලින් බැඳුණු මානව නිර්මාණයක් බවයි.ලැකානියානු-මාක්ස්වාදී විවේචනයට අනුව, ධනවාදී සමාජය තුළ ආර්ථිකය, ගණිතය, තාක්ෂණය වැනි ක්ෂේත්‍ර “වස්තූන්ගේ ඔන්ටොලොජිය” නිර්වචනය කරන අතර එමගින් සැබෑ සමාජ සම්බන්ධතා (බලය, පන්ති, ආදායම් අසමානතා) යටපත් කරනවා. “වෙළඳපොළ ස්වාධීනයි” වැනි ආර්ථික කතිකාවන් මගින් පාලක පන්තියේ බලය සහ කම්කරුවන්ගේ පීඩනය සැඟවෙනවා.

ධනවාදයේදී භාණ්ඩවලට (වස්තූන්) මිනිසුන් අතර ඇති සම්බන්ධතා (ශ්‍රමය, නිෂ්පාදනය, වෙළඳාම) සැඟවීමේ හැකියාවක් පවතිනවා. භාණ්ඩ හුවමාරු වන විට මිනිසුන්ගේ සමාජ සම්බන්ධතා යටපත් වී භාණ්ඩ අතර සම්බන්ධතා පමණක් පෙනෙන තත්ත්වයක් ඇති වෙනවා. ධනවාදය තුළ මිනිසුන් අතර ඇති සමාජ සම්බන්ධතා වස්තූන් අතර සම්බන්ධතා ලෙස පෙනෙන්නට සලස්වනවා.කම්කරුවෙකුගේ කාලය/ශ්‍රමය “වැටුප” ලෙස පෙනෙනවා. නමුත් සැබෑ අගය වන්නේ කම්කරුවාගේ ශ්‍රමය ධනපතියන් හට ලාභයක් ගෙන දෙන ආකාරයයි. වැටුප මගින් කම්කරුවන් සූරාකෑම සහ පාලකයන්ගේ ලාභය සැඟවෙනවා.  ප්‍රතිඵලය වන්නේ

තරිඳු මෙන්ඩිස්.

Author

Similar Posts

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *