ඇගේ වෛරය..!
ස්වාමි පුරුෂයා මියගිය පසු ගෙට පැනල ගේ අයිතිකරගෙන සිය දුවරු දෙදෙනා ඉදිරියේදීම ඇදුම් ගලවල නිරුවත් කල මවකට කුමක් සිතේද? නිරුවත්වු මව බලාගෙන සිටිද්දී සිය දූවරු දෙදෙනාව gang bang දමා දුෂණය කලවිට විට එවන් මවකට කුමක් සිතේද ? ගඳ ගසන ගොබ්බ සෙබලුන් වයස අවුරුදු 13 ක බාල දියණියව අතින් අතට මාරුකරමින් දුෂණය කරනවා නිරුවත්ව බලාසිටි මවකට කුමක් සිතේද?
කුමක් සිතුනත් කලහැකි දෙයක් නැත. දැවැන්ත යුධ හමුදෙවකට එරෙහිව තනි ගැහැනියකට කලහැකි දෙයක් නොමැත.
හමුදාව කෙතරම් විශාල වුවත් දුවරුන් දෙදෙනාව දුෂණය කරනවා බලාසිටි විට සිතට නැගි අවේගය ක්‍රියාත්මක කිරීමට බුඩිකා(Boudica) තීරණයක් ගත්තාය. ඇය කෙල්ලන් දෙදෙනාව කරත්තයක පටවාගෙන ගෙයින්ගෙට ගියාය. රෝමය හදුන්වා දුන් Turkish bath ආතල් එක ගන්න පිරිමින් රෝම හමුදාවට එරෙහිව නැගී සිටීමට බුඩිකා කරන යෝජනාවට එකගවුයේ නැත. රෝම අධිරාජ්‍යයේ දැවැන්ත හමුදාවට එරෙහිව අපි මොන බම්බුවක් කරන්නද – රෝම වයින් බොමින් පිරිමි බුඩිකාගෙන් ඇසුවෝය.
සිරිලංකා දුපතේ ඉපදී දිග කලසම් ඇදගෙන Colombo lost city එකේ එහෙමෙහෙ යන තඩි ගංකබරයින් වන අප බුඩිකා ගැන දැනගන්නේ basic literature තුලිනි. ක්‍රි.ව 200 දී Cassius නැමැති රෝම ඉතිහාසඥයා බුඩිකා ගැන විස්තරයක් ලියා තිබෙනවා. නමුත් Tacitus ඇය ගැන ලියු විස්තරය ඉට වඩා තරමක් තාත්විකයැයි මේ post එක ලියන මම සිතමි. එයට හේතුව Tacitus බුඩිකාගේ සමකාලීනයෙක්. අනෙක් අතට Tacitus ගේ මාමණ්ඩිය යුද්ධ කලේ බුඩිකා වාසය කල එංගලන්තය තුල නිසා වඩා බුඩිකා පිලිබදව වඩා නිවැරිදි තොරතුරු Tacitus ට ලබුනු බව මාගේ අවබෝධයයි. එම තොරතුරු අනුව බුඩිකා දාර කදක්. පිරිපුන් ඇග පසග. කලු කොණ්ඩේ සහිත රෝම පිරිමින්ගේ උස අඩි 5 යි අගල් 6 යි. රතු කොණ්ඩේ සහිත බුඩිකා අඩි 6 ක් උසයි.
බුඩිකා කොහොම හරි Anglia ( අද එංගලන්තය ) ප්‍රදේශයේ සිටි පිරිමින්ව එකතු කරගෙන රෝම හමුදාවට දුවන්න ගැසුවාය. රෝම හමුදාව දුවල දුවල Gaul දේශයට (ප්‍රංශයට) ගිහින් හැරිල බලද්දි සේනාව මෙහෙයවන්නේ ගැහැනියක්. කෙල්ලන් දෙදෙනෙකුව කරත්තයක පටවාගෙන යුධ බිමට අවතීර්ණවී චීත්ත රෙද්දක් ඇදගෙන අඩ නිරුවතින් කඩුවක් ගෙන සටන් කරන මෙම ගැහැනිය දෙස පිත්තල හිස්වැසුම් සහ පිත්තල පපු ආවරණ පළදාගත් රෝම කාරයෝ කට ඇරගෙන බලා සිටියහ.
image source-https://t3.ftcdn.net/jpg/08/22/22/26/360_F_822222693_Z5gcMNodEaLpheXppQpd7C1cYMJP9GZZ.jpg
සිදුවුන දේ රෝම සෙනෙට් එකේදි කතාකරන්නත් රෝම කාරයන්ට ලැජ්ජයි. මේ ලැජ්ජාව නිසාම බුඩිකාව මරාදැමීමට plan කෙරෙනවා. ඒ වෙද්දිත් රෝම ප්‍රාන්ත රාජ්‍යයක්වු එංගලන්තයේ ලන්ඩන් city එකටත් බුඩිකා attack කරනවා. මට සිතෙන විධිහට බුඩිකා සටන් කරමින් ගමන්කල මාවත අද එංගලන්තයේ Highway එකක්. A5 විය යුතුයි. අදටත් ලෝකයේ විශ්වවිද්‍යාල කතා කරන්නේ ඒ බුඩිකාගේ මරණය ගැනයි.
image source-https://static.wikia.nocookie.net/totalwar-ar/images/6/68/Tacitus.png/revision/latest?cb=20210830225653, https://static.wikia.nocookie.net/althistory/images/2/2b/Gaius_Cassius_Longinus.jpg/revision/latest?cb=20210429053354
බුඩිකාගේ මරණය විවාදාත්මකයි. Oxford වැනි එංගලන්තයේ orthodox විශ්වවිද්‍යාල පමණක් නොව Chicago වැනි ඇමෙරිකාවේ metropolitan විශ්වවිද්‍යාල පවා තවමත් බුඩිකාගේ මරණය ගැන පර්යේෂණ නිබන්ධන ලියනව. මේ post එක ලියන නුගත් මට ඔය නිබන්ධන වල එතරම් වැදගත්කමක් නැත. ඒවා බොහොමයක් පාදකවී ඇත්තේ Tacitus ගේ සහ Cassius ගේ සටහන් මතය. නමුත් පිරිමියෙකු විධිහට මම බුබිකාගෙන් එක වටිනා දෙයක් ඉගෙන ගතිමි. එය දේශපාලනික දැනුමක්ය.
බුඩිකා ජීවත්වු කාලය එනම් ක්‍රි.ව 1 වන සියවස යනු එංගලන්තය ඇතුලු යුරෝපය වනචාරී ගෝත්‍රිකයන්ගේ අණසක යටතේ පැවති සමයක්. වනපෙදෙස් තුලින් කුඩා විවිධ ගෝත්‍රික කණ්ඩායම් නැගී සිටීම තඹ යුගය/Bronz age අවසන් වනවාත් සමග සිදුවු ආකාරය අපට නිරීක්ෂණය කලහැකිය. යකඩ යුගයට යුරෝපය අවතීර්ණ වනවාත් සමගම රණකාමී එමෙන්ම එකිනෙකාට එදිරිවාදී ගෝත්‍රික කල්ලි 30 ක් පමණ Icelandic Europe පෙදෙස් ආශ්‍රිතව බිහිවු ආකාරය අපි දනිමු. බුඩිකා රෝම අධිරාජ්‍යයට එරෙහිව ඒකරාශි කලේ මේ එදිරිවාදී වනචාරී ගෝත්‍රිකයින්වයි.
Tacitus සහ Cassius නොලියන්නේ බුඩිකාගේ මේ දේශපාලනික ක්‍රියාව පිලිබදවයි. යමෙකු සිතාමතාම නොලියන දේ තේරුම් ගැනීමට ඔබ සතුව basic literature ටිකක් හෝ තිබිය යුතුයි.
වසර 1000 ක් පමණ එකිනෙකා මරාගන්නා ගෝත්‍රික පිරිමි නායකයින් ටිකක් එකට එකතු කිරිම Bolshevik විප්ලවය සිදුකලාට වඩා අමාරු ක්‍රියාවක් ලෙසයි මා දකින්නේ. මාලනී ෆොන්සේකාව රැජිනක් ලෙස වටහා ගන්නවාට වඩා සිරිලංකාවේ ගංකබරයෙකු වන මා හට බුඩිකා රැජිනක් ලෙස සමීප වන්නේ බුඩිකා මෙවන් අසීරු දේශපාලනික කාර්යක් සිදුකල නිසයි.
කව්රු කොහොම මේ idea එක NPP එකට දුනන්නාද කියා මා දන්නේ නැත. Cally Balthazaar කොලඹ පුරපතිනිය ලෙස යෙදීමට NPP ආණ්ඩුව ගත් තීරණය post Colonial ගෝත්‍රික පිරිමි මධ්‍යස්ථානයක්වු කොළඹ පුරහලට ගහපු ballistic මිසයිල් එකක්. අනේ අම්මේ අර නලිං ද සිල්වා හිටියනම් අද මේ Balthazzar ගැහැනියට මොනව කියයිද ? ඌ සිල්වා කෙනෙක්. ඒ උනාට ඔකා හිටියනම් Balthazaar නම අල්ලගෙන හරි කුණු කතාවක් හදනව. රොහාන් පෙරේරා කියල හිටපු පොත් ලියන කෙනෙක් මැරුනු වෙලේ නලිං පස්ලි පස්ලි කියමින් රොහාන්ගේ මුස්ලිම් නමට විහිලු කලාලු. නලිං හිටියානම් අද Balthazaar ගේ බර්ගර් කම ජාතිවාදීව අවුස්සල අරන් ඇයට අපහාස කරනව. තොපි පිරිමිද යන ප්‍රශ්ණය ඇසීමට සමත් ගැහැනියක් සිරිලංකා දුපත තුල නොමැතිවීම සිරිලංකාවේ ගැහැනියගේ ප්‍රශ්ණයක් නොව එය දුපත් පිරිමියාගේ පිරිමිකම පිළිබද ප්‍රශ්ණයක් වේ.
දුෂණයට ලක්වු තම දුවරුන් දෙදෙනාව කරත්තයක පටවාගත් බුඩිකා ගෙයක් ගෙයක් ගානේ ගියාය. මගේ ඇදුම් ගලවල මාව නිරුවත් කරනකම් උඹලා බලාගෙන සිටියා. මගේ දුවලා දෙදෙනාව දුෂණය කරනකම් නුඹලා බලාගෙන සිටියා. ඒකට කරන්න දෙයක් නෑ දැන් නමුත් දැන් මා මගේ නිරුවත් සිරුරට වුන ලැජ්ජාවේ වාඩුව ගන්න රෝම අධිරාජ්‍යය සමග තනිව සටන් කිරිමට යනවා. ඒ සටන සදහා තනිව ගමන් කරන මා දෙස බලාසිටින උඹලා පිරිමිද ? – යන ප්‍රශ්ණය බුඩිකා විමසුවාය – {Tacitus ගේ ලියු සටහනක පරිවර්තනය මගේ }
image sources –https://www.aithiya.lk/wp-content/uploads/2023/05/345217170_554495493262067_3686049422314736713_n-292×365.jpg,https://www.lankaweb.com/news/items/wp-content/uploads/2020/09/Manamperi3.jpg
දකුණේ ප්‍රේමවතී මනම්පේරි ගැහැනියව ඇදුම් ගලවා නිරුවත් කරන අවස්ථාවේදීවත් උතුරේ ඉසුප්‍රියා ගැහැනියව ඇදුම් ගලවා නිරුවත් කරන අවස්ථාවේදීවත් තොපි පිරිමින්ද කියන ප්‍රශ්ණය ඇසීමට සමත් ගැහැනියක් සිරිලංකා දුපත තුල නොසිටියේ එය සිරිලංකාවේ ගැහැනුන්ගේ ප්‍රශ්ණයක් නිසා නොව එය ගැහැනුන් සමග නිවෙස් තුල වාසය කරන පිරිමින්ගේ පිරිමිකම පිළ්බද ප්‍රශ්ණයක් නිසාය. මෙවන් රදාවානේ සුමනෙලා තමයි කොළඹ නගරයට ඇතුලුවී කොළඹ නගරය තුල Michel Foucault ගේ නම කියමින් ගමන් කරන්නේ කියා අප තරයේ සිහිතබාගත යුතුයි.
කොළඹ ලස්සන කිරීම පිණිස Kaputas Republic සමය තුල ඝෝඨාභය නන්දසේන හිගන මිනිසුන් අල්ලා කොළඹින් පිටතට දැමීය. Michel Foucault ගැන හෝ Derrida ගැන පංති කරන සිරිලංකාවේ එක ගස් බල්ලෙක් මුග්ධ ගෝඨාගේ මෙම අමන ක්‍රියාව සම්බන්ධව හඩක් නොනැගු බව මම ඉතාලියේ සිට බලාගෙන සිටියෙමි. Michel Foucault වාසය කල Paris city එක තුල සිරිලංකාවේ මෙන් පකිස් බුරු දේශපාලකයන්ට ඕන ඕන දේවල් සිදුකල නොහැක. Paris city එක තුලත් හිඟන්නන්ව බලෙන් අල්ලාගෙන යයි. බලෙන් එන්නත් විද හිඟන්නන්ට අවශ්‍යය ප්‍රතිකාර කරයි. බලෙන් අල්ලා නාවා පිරිසිදු කරයි. ආපහු හිටපු තැනටම ගෙනත් බස්සවයි. හිඟන්නෝ මැද ඇගිල්ල උස්සා fu- k your ass කියමින් නගරසභාවේ සාත්තු සේවිකාවන්ට බැණ වදී. නගරයේ සිටින හිඟන මිනිසුන්ට සලකන ආකාරය තීරණය කරන්නේ මධ්‍යම රජයේ දේශපාලනික පාදඩයා නොව නගරයේ පුරපති විසින්ය. අපි මොන ගස් බල්ලොද කොළඹ ගුබ්බැයම් වල ඉඳගෙන Michel Foucault ගැන පංති කරන්න. නේද ?
හිඟන්නන් නගර අලංකාරයට බාධාවක් ලෙස දකින්නේ දේශපාලනික ගොබ්බයින්ට දර්ශනය නැමැති මානව විෂය පිළිබද අල්ප මාත්‍රික හෝ අවබෝධයක් නොමැති නිසාය. වසර 5000 ක් තිස්සේ පැවතගෙන ආ cities ඇතුලේ Urban planning තුල හිගන්නන් අනිවාර්යෙන් සිටි බව අප ඉතිහාසය නැමැති විෂය තුලින් අවබෝධ කරගනිමු. ඉතිහාස නොදත් ගොබ්බයෙකු තුල පිහිටන philosophy එකක් නැත.
image source-https://lankasara.com/wp-content/uploads/2023/02/vrai-balthazar.jpg
Balthazaar පුරපතිනිය ලබාගත යුතු පලමු අවබෝධය වනුයේ කොළඹ යනු lost city එකක් බවය. නමුත් එම අවබෝධය Balthazaar ට වටේ ඉන්න පිරිමින්ගෙන් ලැබෙන්නේ නැත. එය යම් තරමක දාර්ශනික අවබෝධයක්ය. Lacan ගේ අදහස් තුලින් මෙම lost තත්වය ඔබට පහසුවෙන් අවබෝධ කරගත හැක. නමුත් Balthazaar ට මෙම අවබෝධය පහසුවෙන් ලබාගත හැකි එක ක්‍රමයක් තිබේය. හැන්දැවට රෝසි සේනානායකගේ ගෙදරට vintage Balthazaar wine බෝතලයක් අරගෙන රැගෙන ගියොත් රෝසි කියල දෙයි කොළඹ නමින් city එකක් නැති බව. එය තක්කඩි පිරිමින් ගොතපු තඩි බොරුවක් බව.
රෝසි පුරපතිනිය වූ විට මළජංජාලයක් සිදුවේව් කියා මම සිතුවෙමි. නමුත් එවැන්නක් සිදුවුයේ නැත. මා නුගත් බැවින් සිදුවු දේ මා හට සෛද්ධාන්තිකව අවබෝධ කරගත නොහැක. සිදුවිය යුත්තේ capitalism තුල සිටින පිරිමියා ගැහැනිය අභිමුව දෙකට තුනට කැඩී යාමය. දීප්ති කුමාරගෙන් මේ පිළිබදව ඔබ විමසුවහොත් සිදුවු දේ නිසැකවම ඔහු ඔබට පහදා දෙනු ඇත. කෙසේ හෝ කුමන බල රටාවක් තුල රදාවානේ සුමනෙලා ඉදිරියේ රෝසි නිහඩ විය.
image source-https://s3.amazonaws.com/adaderanasinhala/1649849134-rosy-senanayaka-L.jpg
කොළඹ නම් භෟමික ප්‍රදේශය තුලදී රදාවානේ සුමනෙලා විසින් රෝසි සේනානායකව ශික්ෂණය කරවනු ලබයි. මෙය අඤ්ඤමඤ්ඤං තත්වයක්වේ. මෙය city එකක් තුල සිදු නොවිය යුත්තක් වේ. Milan නගරය තුල ඇති Gattopardi වැනි discotheque එකකට කෙතරම් සල්ලි තිබුනන් ලී මුදලාලි කෙනෙකුට රිංගිය නොහැක නමුත් සිරිලංකා දුපත තුලදී තරුණ ව්‍යවසායින්ට උපදෙස් දෙන්නේ පොළොන්නරුවේ සහල් මුදලාලිලාය.
කොළඹ පුරපතිනිය ලබාගත යුතුවු දෙවන අවබෝධය වනුයේ urban planning නැමැති දේශපාලනික ක්‍රියාව කොළඹ තුල ක්‍රියාත්මක කරවන ආකාරයයි. ජනාධිපති ඝෝඨාභය නන්දසේන arcade හදල බලුප් පත්තුකරල ගත්ත බොළද ආතල් එක ඔබට මතකද ? කෙහේහරි රටක ගියාම ඒ දකින දේ මෙහෙ කරන්න හදන පල් ගොබබ් පිරිමි රැලකට ඔබ චන්දය දීපු නිසයි කොළඹ අද මෙවන් තත්වයක පවතින්නේ. මෙය Dhaka සහ තුත්තුකුඩිය නැමැති නගර මට්ටමේ පවතින තත්වයක්. තුත්තුකුඩිය ඉන්දියාවේ රජය විසින් නුදුරේදීම කණපිට හරවා වෙනස් කරවනු ඇත. පදික වේදිකාවන් අයිනේ කඩවල් තුල මිනිසුන් වෙළදාම් කරන ප්‍රදේශයක් තමයි කොළඹ කියන්නේ. නමුත් අර්ථයෙන් නගරයක් යනු මෙවැන්නක් නොවේය.
ඓතිහාසික සුමේරියානු ශිෂ්ඨාචාරයේ තිබු cities කොළඹට වඩා නාගරික බව basic literature ඇත්තෝ දන්නා කරුණක් වේ.
දශක 4 කට පමණ පෙර කොළඹ නමින් city එකක් චායාමාත්‍රයක්‌ ලෙස පැවතුක බව සැබෑය. පසුව එය lost විය. නගරයක සිදුවිය යුත්තේ city center එක විසින් නගරයට එන ගැමියාව metropolitan ආකාරයට ශික්ෂණය කිරීමයි. නමුත් කොළඹ සිදුවුයේ ගමෙන් කඩාපැන්න ගැමියො නගරය ආක්‍රමණය කිරිමයි. නිදහස් අධ්‍යාපනය නැමැති යුධ ටැංකියේ නැගී ආ ගැමියන් කොළඹ ආක්‍රමණය කල නිසා එතෙක් නගරයේ ජීවත්වු metropolitan ජනතාව අවතැන් විය. කොළඹ කුරුදුවත්තේ ජනතාව රට හැර දමා කරපිංචා පැල පෝච්චිවල දමාගෙන ඇමාරිකාවේ California හි පදංචියට ගියදා කොළඹ lost විය. කොළඹ සන්නිය චිත්‍රපටය තුල නගරයට අනුරුපීව හිකමීමට වෙහෙසවෙන ගැමියන්ව විදහා දැක්වේ. මෙම ගැමි පරම්පරාවට පසු කොළඹට කඩා වැදුනු post modern රදාවානේ සුමනෙලා කුරුදු වත්තට අනුකූල විධිහට ශික්ෂණය වීම වෙනුවට සිදුකලේ ගෝත්‍රික බඩවැල් වලින් කුරුදුවත්ත වටේට වැටකම්බි ගැසීමයි. Kaputas Republic පාලන කාලය තුලදී විමල් වීරවංශ වැනි ගැමියෙකුට කොළඹින් වැඩි චක්ද ප්‍රමාණයක් ලැබීම කුමන මඤ්ඤමක්දැයි ඔබ විසින් මදක් කල්පනා කලයුතුය. Paris city එකේ මෙන්ම Milan city එකේද සමහර ආපනශාලා තුලට මේ post එක ලියන මා වැනි ගංකබරයින්ට ඇතුලුවිය නොහැක.
ගැමියාව නගරය තුලට ශික්ෂණය කිරිම අවරෝහණ පටිපාටියට සිදුවිය යුතුය. එනම් ඉහල සිට පහලටයි හික්මීම සිදුවිය යුත්තේ. නමුත් සිරිලංකා දුපත තුල සිදුවුයේ ගැමියා විසින් රටේ නායකයාව හික්මවීමය. මෙසෙපොතේමියාවේ ලියවුනු Gilgamesh පුරාවෘතයේ සදහන් වෙනව මෙය සිදු නොවිය යුත්තක් බව. ගැමියාට අවනත නොවු අවසාන ශ්‍රිලාංකික රාජ්‍යය නායකයා J.R ජවර්ධන විය. පර්සි මහේනුද්‍ර රාජපක්ෂ අරලිය ගහ මන්දිරය ඇතුලේ කුරහන් හැලප කමින් බුලත් කෙල ගසමින් ඇවිදීම ගැන ආඩම්බර වන පිරිමින් කොලඹ නගරය තුල car එළවාගෙන යාමම තරමක විපරීත තත්නවයක් බව අප වටහාගත යුතුය.
කොළඹ යනු දුෂණයට ලක්කල අපහාස කලයුතු ගණිකාවක් ලෙස දැකීමට රදාවානේ සුමනෙලා පුරුදු විය. ග්‍රාමීය රදාවානේ සුමනෙලාට කොළඹ කුරුදු වත්ත සමග තිබු බද්ධ වෛරය සාහිත්‍යයකරණය විය. ඒ ගැන ගීත පවා ලියවුනි. මෙම දේශපාලනික තත්වය මම Kapuge Syndrome ලෙස හදුන්වමි.
පුර යනු නගර සම්බන්ධව ඉන්දියාව තුල බිහිවු පුරාණ සංකල්පයක්. Urban planning ගැන පුරාණ ඉන්දියාව සතුවු ශිල්පඥාණය මේ post එක ලියන නූගත් මා හට අදහාගත නොහැක. හින්දු ධර්මයට අනකූලව ඔව්හු හින්දු කෝවිල් ඉදිකලහ. පුරාණ ග්‍රන්ථ වල හින්දු කෝවිල් වල architecture එක හැදින්වෙන්නේ මගර ප්‍රනාලි නාමයෙනි. මගර යනු කිඹුලාය. කිඹුලෙකුගේ ප්‍රනාලය පරිදි අඩියෙන් අඩිය අභ්‍යන්තරයට යාහැකි පරිදි හින්දු කෝවිල් ඉදිකර ඇත. පුරයක් තුල පැවතිය යුතු කෝවිල් අධිකරණ වැනි සමාජ ආයතන පිහිටුවාලිය යුතු ගොඩනැගිලි පිළිබදව පුරාණ ඉන්දියාව සතුවු දැනුම විශ්මය ජනකය. ඉටත් වඩා විශ්මය ජනක වන්නේ පුරයෙන් පුරයට පැවති වෙනස් අනන්‍යතාවයක් පුරාණ ඉන්දියානු ජනතාව හදුනාගෙන තිබීමයි. Agora සහ Athena යනු වෙනමම අනන්‍යතාවයන් සහිත ග්‍රීක නගරයන් බව අපි දනිමු. ඒ අයුරින් පාඨලීපුත්‍ර සහ රජගහ යන නගර පුරාණ ඉන්දියාව තුල වෙනස් අනන්‍යතාවයන් සහිත නගරයන් විය.
city එකක් යනු composite ජීවියෙකු බව මිනිස්සු අවබෝධ කරගෙන සිටියහ.
කොළඹ යනු Lost city එකක් බැවින් කොළඹ යනු ජීවී නගරයක් නොවේය. එය living entity එකක් ලෙස සැලකිය නොහැක. එනිසා ඔනැම දේශපාලකයෙකුට හිතෙන ඔනෑම දෙයක් කොළඹ තුල සිදුකලහැක. සිරිලංකාව නැමැති දුපත තුල මේවා මෙසේ සිදුවුනත් ලෝකයේ වෙනත් cities වල පුරපතිගේ අණසකට පිටින් කිසිදු දෙයක් කිසිදු දේශපාලකයෙකුට කල නොහැක. නගරයක විරිත සිරිත රැකගැනීමටයි පුරපති කෙනෙකුව පත්කර ගනුලබන්නේ. කොළඹ නගරයේ විරිත කුමක්දැයි මා ප්‍රශ්ණ කලහොත් ඔබට දීමට පිලිතුරක් නැත. කොළඹ නගරයේ සිරිත කුමක්දැයි මා ප්‍රශ්ණ කලහොත් ඔබට මට දීමට පිලිතුරක් නැත. එහෙම සිරිතක් විරිතක් කොළඹ නගරයේ නැත.
කොළඹ බහු වාර්ගික නගරයක්වේ. මෙය එදා බුඩිකා ජීවත්වු ගෝත්‍රික පසුබිම වැනිය. ගෝත්‍රිකයින් එකතුකර composite living entity එකක් පවත්වාගෙන යාම පුරපතිගේ කාර්යයි. composite entity එකක් ගොඩනැගීමට නම් common identity එකක් ගොඩනැගීම සිදුකල යුතුය. common identity එකක් ගොඩ නැගෙන්නේ social intellect එක තුලය. එය common intellect එකක්වේ. අපි එය General Intellect ලෙස හදුන්වමු. කොළඹ තුල සිටින්නේ විශේෂඥයින් කිහිපදනෙකුත් සහ සෙසු සාමාන්‍යය පකිස් බුරුබන් රැ ලකුත්ය. common intellect එකක් නැත. එනිසා common people නැත. ඇළ බෝක්කු සුද්ද කිරීම නොව common identity එකක් ඇති citizens ලා city එක තුල බිහිකිරීම කොළඹ පුරපතිගේ කාර්යයි. තට්ටු නිවාස සංකීර්ණ තුල වාසය කල යුත්තේ එකිනෙකාට colours පෙන්වන බෝධිලාමා කටුස්සන් නොව common people ලාය.
citizen ලා බිහිකිරීමට විවිධ වර්ගයන්ට අයත් ජනතාව common ground එකක් වෙත කැදවීම පුරපතිගේ කාර්යයි. බුඩිකාගේ අතින් සිදුවුයේ එයයි. බුඩිකා නිසා රෝමය සිය ප්‍රාන්ත රාජ්‍ය්‍යන් පාලනය කල ආකාරය වෙනසකට භාජනය විය. බුඩිකා නිසා එංගලන්තය වෙනස් විය. බුඩිකාගේ මරණය නොවේය අපට වැදග් වන්නේ බුඩිකාගේ ජීවිතය තුල ඇයගේ ජීවන භාවිතාවයි. මාලනී ෆොන්සේකාගේ මරණය නොව අප විමසිය යුත්තේ අයගේ තුට්ටු දෙකේ තුප්පහි දේශපාලන භාවිතාවයි. ඒ හැර කෙනෙකුගේ මරණයෙහි කුමක් නම් විමසන්නද ?
(Christchurch Art Gallery)
මධ්‍යයම ආණ්ඩුවේ දේශපාලකයාගේ උවමනාකම් වලට නොව නගරයේ පොදු ජනතාවට ( common people ) වගකියන නාගරිකයින් ( citizens ) බිහිකිරිම පුරපතිගේ කාර්යයි. කිනිසි තුඩවල් බඩට හේත්තු කරගෙන සිටි ගෝත්‍රික පිරිමි නායකයින් රාශියක් බුඩිකා එක common ground එකකට කැදෙව්වාය. කොළඹ නගරය ආක්‍රමණය කල ගෝත්‍රික ගැමියන්ව common ground එකකට කැදවිය හැකි හොද තැනක් තමයි public art gallery එක. කොළඹ නව පුරපතිනිය Cally Balthazaar arts වලට කැමති කෙනෙකු බව මා හට ආරංචි වුනා. ඔන්න Cally කරනවනම් වැඩේ. කොළඹට අවතීර්ණ වන රදාවානේ සුමනෙලාගේ ගෝත්‍රික මළකඩ කැඩිල යන්නත් එක්ක Balthazaar ට පුලුවන් කොළඹ public art gallery එකක් ඉදිකරල දෙන්න. public art gallery එක යනු city එකක metropolitan center එක.ක්. එතුලින් පුලුවන් common intellect එකක් බිහිකරන්න. basic literature අවශ්‍යය වන්නේ ඇතාපාඩ්ඩාවේ ගැමියන්ට නොව නගරය තුල සැරිසරනා පිරිමින්ටයි. මා සිරිතක් ලෙස යම් නගරයක් තුල සංචාරය කිරීමට පෙර සෙයා බලන්නේ එම නගරය තුල ඇති art gallery එක කුමක්ද කියාය. එය නගරයේ අනන්‍යතාවය පිළිබිඹු කරනා metropolitan කේන්ද්‍රයක්. ශික්ෂණය සිදුවිය යුත්තේ metropolitan කේන්ද්‍රයේ සිට පරිවාරයටයි.
When in Rome do as the Romans do.
Jana Chamin.
.
