තරුණ අරගලය – නේපාලයේ පාඩම්

නේපාල තරුන අරගලයේද ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කරන්නේ තරුණ ප්‍රජාව බව සත්‍යයකි. එම අරගලය පසුබිම් කරගෙන ලියැවෙන බොහෝ සටහනවල ඇත්තේ ලංකාවේ තරුණ-ශිෂ්‍ය ප්‍රජාව ඇතුළු ක්‍රම වෙනසක් අපේක්ෂා කළ ජනයා විසින් 2022 අප්‍රේල් මාසයේ ආරම්භ කළ අරගලය සැසඳීමකි. නේපාලයේ පාර්ලිමේන්තුව, අධිකරණ ගොඩනැගිලි ගිනි තබන විට ලංකාවේ එවැන්නක් නොවුණේ මෙරට ජනතාව වඩා ඉදිරිගාමී ආකාරයට අරගලය සිදු කළ නිසා බව ඇතැමුන්ගේ මතයයි. නමුත් තවත් අය කියන්නේ මෙරට අරගලය මැදපාන්තික ජනයාගේ අරගලයක් වීම නිසා එය කිසියම් නීතිමය රාමුවක සිරගතව තිබුණු බවකි.

නේපාලයේ සමාජ ආර්ථික හා දේශපාලන කොන්දේසි.

මේ ආකාරයට නේපාල තරුන අරගලයේ හැඩ රුව වලිගයෙන් අල්ලා විග්‍රහ කිරීමකට වඩා එහි හේතු සාධක විමසා බැලීම වඩා සුදුසු බව මගේ අදහසයි. ලංකාවේ අරගලය පැන නැගුණු හේතු සහ පැවති තත්වයට වඩා සපුරා වෙනස් තත්වයක් නිසා නේපාලයේ පැන නැගුණු අරගලය නේපාලයේ සමාජ ආර්ථික දේශපාලන කොන්දේසි මත තබා විග්‍රහ කිරීම වැදගත්ය. දීර්ඝ වශයෙන් කෙරෙන එවැනි සාකච්ඡාවකදී කරුණු වටහා ගත හැකිය. කෙටියෙන් නේපාල තරුන අරගලය ලියමි.

නේපාලයේ සමාජ මාධ්‍ය තහනම නිසා තරුණ ප්‍රජාව තුළ කෝපය ඇවිස්සුණු බව ජනප්‍රිය අදහසකි. එහෙත් ඊට ඔබ්බෙන් යන සිදුවීම් ගණනාවක් නේපාලයේ තොරතුරු ඇසුරින් දැනගත හැකිය. 

1996 නේපාලයේ මාඕවාදීන් රාජාණ්ඩු පාලනයට එරෙහිව ආරම්භ කළ සිවිල් යුද්ධය අවසන් වූයේ රාජාණ්ඩුව වෙනුවට ජනරජ ව්‍යවස්ථාවක් ඇතිකරන එකඟතා ඇතිවය. 2006 ආරම්භ වූ ජනතා නැගිටීමකින් පසුව දිගු දේශපාලන කැළඹිලි මැද 2008 රාජාණ්ඩුව පෙරලා දමන ලද අතර 2015 නව ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කරගෙන පාලනය කරන්නේ එරට දේශපාලන පක්ෂ සභාගයක් විසිනි. වාමාංශික පක්ෂ ආණ්ඩුවේ මෙන්ම විපක්ෂයේද සිටින නමුත් ජනතා බලයක් සම්බන්ධ අදහස්, සමාජ පරිවර්තනයක් සම්බන්ධ අදහස් ඔවුන්ගේ න්‍යාය පත්‍රයේ ඉදිරියට ගෙන නැත. 2008 සිට ආණ්ඩු 14ක් වරින්වර බලයට පැමිණියද නේපාලයේ කිසිදු පැවති ආණ්ඩුවකට සිය පූර්ණ පාලන කාලයේ බලය පවත්වා ගෙන යන්නට නොහැකි විය. පසුදා ඉල්ලා අස්වූ අගමැති ෂර්මා ඔලි, එක දිගට සිව් වතාවක්ම එරට අගමැති ධුරය දැරූ නමුත් ජනතාවගේ අපේක්ෂා ඉටු නොකළ තත්වයක් මත මෙසේ නේපාලයේ තරුන අරගලයක් පැන නැගුණු බව සත්‍යයකි. 

වගකීම් විරහිත බව.

මේ වනවිට සමාජ මාධ්‍ය තුළ තරුණ ප්‍රජාව අදහස් හුවමාරු කරගනිමින් වරප්‍රසාද ලත් දේශපාලකයන්ගේ පැවැත්ම, සාමාන්‍ය ජනයාගේ අයිතිවාසිකම් හා ජීවන තත්වය සහ පවතින ක්‍රමය විවේචනයට ලක් කරති. සමාජ මාධය තහනමක් එන්නේ ඒ පසුබිම තුළය. එම තහනම ක්‍රියාත්මක වීමේදී පොදුවේ ජනතා විරෝධයක් විය. එහෙත් එය වේගයෙන් පිපිරීමට ලක් කළ සිදුවීමක් ලෙස නේපාල ඇමතිවරයකුගේ වාහනයක් දැරියක මහග හප්පා පළා යාමත් ඒ සම්බන්ධ ප්‍රතිචාර දැක්වීමේදී රජයේ වගකීම් විරහිත බවත් දැක්විය හැකිය.

සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ එම දැරිය මුහුණ දෙන අනතුර සහ ඇමතිවරයාගේ වාහනය නොනවත්වා පළා යාම ඇතුළත් CCTV දර්ශනය හුවමාරු විය. මෙම පසුබිම තුළ වීදි බැස්ස තරුණ පරපුරේ විරෝධතාකරුවෝ (ඔවුන් තමන් හඳුන්වා ගත්තේ Gen Z වශයෙනි.) ආණ්ඩු විරෝධී අරගලයක් ආරම්භ කළහ. අවසානයේ අගමැති සහ ඇමති මණ්ඩලය ඉල්ලා අස්වූ අතර අරගලකරුවන් ඝාතනය කළ මර්දනය නිසාත් අරගලය තවදුරටත් ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා වෙත ව්‍යාප්ත විය. අගමැති ඉල්ලා අස්වීමෙන් පසුව විසිර යාමට ඇතැමුන් කළ යෝජනා නොතකා නේපාල තරුන අරගලය ඉදිරියට ගියේ දේශපාලන සැලැස්මක් සහිතව නොව, තමන්ගේ ජයග්‍රාහී බව උත්කර්ෂයට නගමින් බව දක්නට තිබේ.

ලංකාවේ අරගලය හා සමපාත නොවන හේතු.

නේපාලයේ තරුණ ප්‍රජාව මේ වනවිට සිදුව දේශපාලන වෙනස්කම් පිළිබඳ පරික්ෂාවෙන් සිටින නමුත් ඔවුන්ට දේශපාලන බලයක් හෝ සංවිධානගත තත්වයක් නැත. දේශපාලන බලය විසින් කැඳවන සාකච්ඡාවලදී සීමිත තරුණ නියෝජනයක් ඇති නමුත් ජනතා අරගලයේ අරමුණු ජයග්‍රහණය කරනු ඇත්දැයි ඇත්තේ සැකයකි. විශේෂයෙන්ම නේපාලයේ දේශපාලන පක්ෂ තුළ විසඳුම් සම්බන්ධ දීරර්ඝකාලීන නොඑඟතා නිසා  දකුණු ආසියාවේ මෙතෙක් පැවති අරගලවලදී කියා දුන් පාඩම වන්නේ ජනතා බලයක් සහිත දේශපාලන නායකත්වයක් පිහිටුවීමට අසමත්වීම නිසා එම අරගල පරාජය කිරීමට පාලක පන්තිය සමත් වූ බවය.

චන්දන සිරිමල්වත්ත.